Pamukkale

Region: 

Współrzędne GPS: 37.923599, 29.122999

Wycieczka do Pamukkale stanowi dla wielu turystów żelazny punkt wczasów w Turcji. Wiele zostało już o Pamukkale powiedziane i napisane, ale ciągle pojawiają się nurtujące podróżników pytania: "Czy warto tam pojechać?" oraz "Czy to prawda, że niedługo Pamukkale zostanie zamknięte dla zwiedzających?". Poniżej postaramy się dostarczyć Wam najważniejszych informacji na temat tego niezwykłego miejsca oraz rozwiać wszelkie wątpliwości związane z jego zwiedzaniem.

Pamukkale

Osobom planującym zwiedzanie Pamukkale polecamy przewodnik Pamukkale i Hierapolis w formie poręcznego ebooka.

Znaczenie nazwy

W języku tureckim słowo Pamukkale oznacza Bawełniany Zamek, a kto po raz pierwszy zobaczył z daleka białe wapienne tarasy ten nie będzie już zastanawiać się, skąd takie porównanie przyszło komuś do głowy. Porównanie do bawełny jest tym bardziej naturalne, że w okolicach znajdują się rozległe plantacje tej rośliny, której krzaczki pokrywają się w sezonie zbiorów białymi, puszystymi kłębuszkami.

Osady wapienne w Pamukkale

Proces tworzenia się tarasów

Piękne białe tarasy w Pamukkale powstały z osadów wapiennych nazywanych od czasów rzymskich trawertynem. Ta porowata skała osadowa, zazwyczaj koloru białego, składa się z kalcytu i aragonitu i jest odmianą tzw. martwicy wapiennej. Powstaje wskutek ubytku dwutlenku węgla z roztworu w momencie gdy wody podziemne wypływają na powierzchnię. Ciśnienie takiej wody gwałtownie spada, a z roztworu wytrąca się węglan wapnia. Dodatkowo w trawertynie często występują szczątki zwierząt i roślin. Trawertyn był już od starożytności wykorzystywany do wyrobu posągów i naczyń oraz jako materiał budowlany. Również obecnie stosuje się go w budownictwie jako materiał ozdobny.

Pamukkale

Pamukkale powstało dzięki obecności 17 źródeł termalnych, z których na powierzchnię ziemi wydobywa się woda o temperaturze od 35 aż do blisko 100 stopni Celsjusza. Woda spływa w dół pod zboczu góry Cökelez, pozostawiając po sobie wapienne osady i wypełniając powstające w nich niecki. Szacuje się, że ten proces trwa nieprzerwanie od 14 tysięcy lat. Obecnie, wysoki na 160 metrów obszar pokryty osadami ma długość 2700 metrów, a jego szerokość to 600 metrów.

Pamukkale

W ten sposób powstało w Pamukkale ogromne naturalne kąpielisko, a zdrowotne własności wód termalnych, znane już w okresie antycznym, przyciągały do Pamukkale licznych kuracjuszy. Z czasem powstała tu cała miejscowość uzdrowiskowa, znana jako Hierapolis.

Nieopodal Pamukkale znajdują się także inne miejscowości znane z wód termalnych. Karahayıt, położone 6 km na północ, słynie ze źródeł bogatych w domieszki żelaza, sodu i magnezu, które zabarwiają osady na intensywne kolory: czerwone, zielone i żółte. Natomiast 4 kilometry dalej na zachód znajdują się termalne źródła w Kavakbaşı, z dużą zawartością związków siarki.

Trawertynowe tarasy w Pamukkale nie są same w sobie formacją unikatową - na świecie znajduje się wiele miejsc o podobnym charakterze. Warto wśród nich wymienić: kompleks gorących źródeł Mammoth Hot Springs, położony w Parku Narodowym Yellowstone w Stanach Zjednoczonych, dolinę Huanglong z tarasowymi sadzawkami na stokach gór w Chinach czy też Semuc Champey w Gwatemali. Również w Turcji można odszukać inne miejsca o podobnej charakterystyce, w tym położoną niedaleko od Denizli jaskinię Kaklık, znaną jako "podziemne Pamukkale". Wyjątkowość Pamukkale wynika z położenia w jego bezpośrednim sąsiedztwie rozległych ruin antycznego miasta Hierapolis. O znaczeniu tego stanowiska może świadczyć fakt wpisania go w 1988 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Ochrona Pamukkale

Wapienne tarasy Pamukkale położone są na terenie parku narodowego i objęte są ochroną przez UNESCO. Jeszcze w latach 80-tych XX wieku w górnej części zbocza działały hotele, które przyczyniały się do wysychania źródeł termalnych i postępującej degradacji tarasów. Zostały one rozebrane, a Pamukkale objęte zostało specjalnym programem rewitalizacji.

W latach 80-tych XX wieku tak się zwiedzało Pamukkale

W 1997 roku zamknięto dla turystów trasę spacerową prowadzącą przez naturalne tarasy, a zamiast niej przygotowano dla nich trasę alternatywną. Wiedzie ona południową częścią Pamukkale, wzdłuż sztucznego kanału. Płynie nim woda termalna, napełniająca przygotowane baseny. Betonowe zapory, dzięki którym stworzono tą trasę, są obecnie całkowicie przykryte osadami wapiennymi. Przepływ wód termalnych jest dokładnie regulowany w sposób, który zapewnia równomierne zasilanie zarówno naturalnych, jak i sztucznych basenów. Wstęp na teren naturalnych tarasów jest surowo zakazany, chociaż można się starać o specjalne zezwolenie, umożliwiające ich dokładniejszą eksplorację.

Zbiornik z wodą termalną na tarasach w Pamukkale

Właściwości zdrowotne wód

Kąpiel w wodach termalnych Pamukkale ma przynosić wiele korzyści zdrowotnych. Podobno jest korzystna dla osób cierpiących na nadciśnienie, reumatyzm, choroby oczu i skóry, problemy z krążeniem i niestrawność. Dodatkowo łagodzi objawy wyczerpania fizycznego i nerwowego. Co prawda wiele osób przekonanych jest o odmładzających i upiększających własnościach kąpieli w Pamukkale, ale jeżeli po nich nie uzyskacie zamierzonego efektu, to nikt Wam pieniędzy za bilet wstępu nie zwróci.

Informacje o właściwościach wody termalnej w Pamukkale

Kąpać można się obecnie w Pamukkale we wspominanych powyżej sztucznych basenach na wapiennych tarasach oraz w słynnym "Antycznym Basenie". Faktycznie, działający na terenie Pamukkale basen jest odrestaurowanym kąpieliskiem z czasów rzymskich. Położony na przyjemnie ocienionym przez palmy, sosny i cyprysy terenie basen wypełniony jest ciepłą wodą termalną. Dodatkową atrakcją są leżące na dnie zbiornika fragmenty antycznych budowli, w tym - kapitele kolumn z pobliskiej świątyni Apollina. Basen jest dość płytki - prawie wszędzie osoby dorosłe mogą swobodnie stanąć z głową nad powierzchnią wody, a w wielu miejscach woda jest jeszcze płytsza i bezpieczna dla dzieci.

Antyczny Basen na terenie Pamukkale

Legendy i ciekawostki

Tak słynne miejsce jak Pamukkale nie może obyć się bez własnych legend i podań. W jaki sposób powstało? To proste: w dawnych czasach stada krów i owiec na zboczach góry Cökelez wypasał pasterz o imieniu Endymion. W tym pięknym młodzieńcu zakochała się bogini Księżyca - Selene. Gdy zakochana para spędzała czas na miłosnych figlach, porzucone zwierzęta cierpliwie czekały, aż ktoś je wydoi. Nie doczekały się, a mleko, które wypłynęło z ich wymion utworzyło piękne, mlecznobiałe tarasy. Czytając tę opowieść warto jednak pamiętać, że większość antycznych źródeł podaje, iż Endymion i Selene spotkali się w innym miejscu, w położonej nad jeziorem Bafa Heraklei Latmijskiej.

Cudowne właściwości wód termalnych ilustruje inne podanie ludowe. Żyła sobie kiedyś w okolicach Pamukkale bardzo brzydka dziewczyna, której nikt nie chciał pojąć za żonę. Gdy wszystkie jej rówieśniczki były już mężatkami, zrozpaczona panna postanowiła popełnić samobójstwo i rzuciła się z wapiennego tarasu. Wpadła na niecki wypełnionej wodą i straciła przytomność. Niedługo potem przejeżdżał tamtędy syn lokalnego możnowładcy. Zauważył on leżącą w wodzie piękną dziewczynę, zakochał się w niej bez pamięci i wkrótce poślubił.

Pamukkale

Informacje praktyczne

Godziny otwarcia i ceny biletów wstępu

Bilet wstępu na teren kompleksu Pamukkale-Hierapolis kosztował w 2014 roku 25 TL. Godziny otwarcia Hierapolis dla zwiedzających to: 8:00 - 19:00, same wapienne tarasy otwarte są 24 godziny na dobę. Dodatkowo płatny jest wstęp do położonego na tym terenie muzeum archeologicznego (5 TL, czynne od 9:00 do 17:30).

Za przyjemność kąpieli w Basenie Antycznym trzeba także słono dopłacić. Osoby dorosłe muszą liczyć się z wydatkiem 32 TL, a dzieci do lat 12 - 12 TL. W tej cenie można korzystać z basenu przez dwie godziny, chociaż czas kąpieli nie jest skrupulatnie mierzony. Przy basenie znajdują się szafki, przebieralnie, toalety, kawiarnia i bufet z przekąskami oraz wiele leżaków. Jeżeli chcecie tylko popatrzeć na basen, bez moczenia się, to nie płacicie za wstęp na ten teren. Można tu za darmo się poopalać, skorzystać z WC lub z przebieralni przed kąpielą w zbiornikach na wapiennych tarasach poniżej basenu.

Antyczny Basen na terenie Pamukkale

Przygotowanie do zwiedzania

Teren, który można zwiedzić w ramach jednego biletu wstępu jest bardzo rozległy, warto więc zaplanować sobie co najmniej pół dnia, jeżeli zamierzacie zarówno oglądać zabytki antycznego Hierapolis, jak i kąpać się w wodach termalnych Pamukkale. Jeszcze lepiej, jeśli to tylko możliwe, poświęcić na to cały dzień.

Przed wyruszeniem na wędrówkę trzeba pamiętać o zabraniu ze sobą: wygodnego obuwia, kremu z filtrem UV, okularów przeciwsłonecznych i czapki/kapelusza - jest tu wiele miejsc nieosłoniętych przed słońcem, które dodatkowo bardzo mocno odbija się od białych skał.

W przypadku osób planujących kąpiel, w basenie lub w nieckach na tarasach, warto pamiętać o stroju kąpielowym i ręczniku. Przyda się też podręczna torba lub reklamówka na obuwie - po wapiennych tarasach można spacerować wyłącznie na bosaka. Doradzamy szczególną ostrożność podczas spaceru przez tarasy, ponieważ miejscami jest tam bardzo ślisko i łatwo się poślizgnąć.

Zbiornik z wodą termalną na tarasach w Pamukkale

Zwiedzanie Pamukkale

Na teren kompleksu Pamukkale-Hierapolis prowadzą trzy wejścia z kasami biletowymi. Wejście od strony północnej położone jest daleko od wapiennych tarasów i powinno być wybrane przez podróżników planujących dokładne zwiedzanie antycznego miasta Hierapolis wraz z rozległą nekropolią.

Wejście wschodnie znajduje się nad tarasami, w pobliżu najsłynniejszych antycznych budowli miasta. Korzystając z niego można zobaczyć fragment Hierapolis, w tym rzymski teatr, przejść do Antycznego Basenu i dalej w dół zejść wapiennymi tarasami do miasteczka Pamukkale.

Jeżeli macie w planach głównie kąpiel w wodach termalnych, to warto wejść do Pamukkale bramą południową, położoną tuż przy centrum miasteczka Pamukkale. Od tego wejścia trzeba można wspiąć się wapiennymi tarasami aż do ruin Hierapolis albo po prostu pomoczyć się w wodach termalnych i wyjść tą samą trasą.

Droga pod górę z wejścia południowego

Noclegi i wyżywienie

U podnóża góry, na której leżą wapienne tarasy Pamukkale, leży niewielka miejscowość, znana obecnie również jako Pamukkale. Na jej terenie działa wiele pensjonatów i niewielkich hoteli, a niektóre z nich dysponują własnymi basenami z wodą termalną. Jeżeli zależy Wam na konkretnym miejscu noclegowym, to w lecie warto zarezerwować je wcześniej, ale na osoby bez ściśle określonych preferencji czeka zawsze wiele wolnych pokoi. W przypadku niektórych hoteli przy wcześniejszej rezerwacji można liczyć na darmowy transport z dworca autokarowego lub kolejowego w Denizli.

Widok z wapiennych tarasów na miasteczko Pamukkale

Wśród wysoko ocenianych przez podróżnych placówek warto wyliczyć następujące (we wszystkich przypadkach podane są orientacyjne ceny za pokój dwuosobowy ze śniadaniem):

  • Mustafa Hotel - przy ulicy Atatürk Caddesi nr 20, proste pokoje, taras na dachu z widokiem na Pamukkale, 30 euro; można również wykupić łóżko w sali wieloosobowej
  • Hotel Pamukkale przy ulicy Oğuz Kaan nr 5, Beyaz Kale Hotel przy ulicy Oğuz Kaan nr 4, Aspawa Hotel przy ulicy Turgut Özal nr 30 - wszystkie te placówki oferują pokoje z klimatyzacją i dostępem do wifi, na miejscu basen i restauracja, 30 euro
  • Hotel Göreme - przy ulicy Bülbül Caddesi nr 23, nieco wyższy standard, restauracja podająca domowe potrawy, ogród z basenem, 40 euro
  • Ozbay Hotel - przy ulicy Mehmet Akif Ersoy Bulvarı nr 43, nie ma własnego basenu, za to jest położony bardzo blisko wejścia na teren Pamukkale, 40 euro
  • Melrose Viewpoint Hotel - przy ulicy Çay Sokak nr 7, przestronne pokoje, własny basen, restauracja, 40 euro. Dla wymagających jest apartament z jacuzzi za 60 euro.
  • Hal-Tur Hotel - przy ulicy Mehmet Akif Ersoy Bulvarı nr 71, blisko wejścia na teren Pamukkale, świetny basen z brodzikiem, ogród, sauna, 75 euro

Większość hoteli i pensjonatów w Pamukkale prowadzi własne restauracje, które oferują smaczne posiłki w rozsądnych cenach. Jeżeli szukacie jakiegoś wyspecjalizowanego lokalu gastronomicznego, to warto wziąć pod uwagę położone przy ulicy Atatürk Caddesi restauracje: Kayaş (specjalność zakładu to Imam bayildi czyli faszerowany bakłażan), Mustafa's (przyzwoite pizze i sałatki) i Mehmet's Heaven (zaletą jest taras z widokiem na trawertyny).

Co jeszcze warto zobaczyć w okolicy?

Należy pamiętać, że w pobliżu Pamukkale znajduje się kilka ciekawych miejsc. Należą do nich wspominane powyżej źródła termalne w Karahayıt i Kavakbaşı oraz jaskinia Kaklık. Miłośnicy antycznych miast powinni natomiast zainteresować się pobliskimi ruinami Laodycei, Tripolis oraz Afrodyzji.

Jak dotrzeć

Autokarem: do samego Pamukkale dojeżdża niewiele autobusów - większość z nich dociera do Denizli, gdzie trzeba przesiąść się do innego autokaru, dolmusza lub do taksówki. W sezonie letnim zdarzają się bezpośrednie kursy autokarowe do Pamukkale z Selçuku i Kuşadası (około 30 TL).

Dolmuszem: kurs z Denizli trwa 40 minut i kosztuje około 5 TL.

Samochodem: Pamukkale leży nieco na uboczu od głównych tras komunikacyjnych regionu, które prowadzą przez pobliskie Denizli. Z Denizli do Pamukkale prowadzi podrzędna, ale porządna droga, a odległość, jaką należy przejechać to około 20 km.

Taksówką: kurs z Denizli kosztuje 50-60 TL.

Samolotem: pobliskie lotnisko w Denizli ma bezpośrednie połączenia z Ankarą i Stambułem.

Z wycieczką zorganizowaną: Pamukkale to jedno z najpopularniejszych miejsc odwiedzanych przez turystów w Turcji. We wszystkich kurortach, zarówno nad Morzem Egejskim, jak i Śródziemnym, działają biura podróży, które mają w swojej ofercie wycieczki do słynnej Bawełnianej Twierdzy. Warto jednak pamiętać, że w większości przypadków czas spędzany na miejscu jest mocno ograniczony, z racji odległości, jakie należy pokonać dojeżdżając do Pamukkale z Alanyi (370 km) czy Bodrum (250 km).

Pamukkale to jedna z największych atrakcji turystycznych w Turcji

Powiązane artykuły: 

Powiązane relacje: 

Odpowiedzi

wejscie na tarasy

Pod koniec maja tego roku wejscie na tarasy kosztowalo 20 lir tureckich. Przepiekne widoki i cieplusia woda:)Polecam!

aktl.

Wejście od Pamukale daje lepsze widoki, idzie się pod górę, ale jest super!!! Ponieważ większość wycieczek wchodzi od góry (Hierapolis), na początku jest niemal (!) kameralnie. Wstęp pod koniec września 2012 nadal 20 TL. Dolmusz do Denizli 4 TL, pociąg z Denizli do Izmiru (4 godz.) - 20 TL.

kilka rad

Pamuukale odwiedzić trzeba!To przecudowne miejsce!!!Rada dla tych,którzy rozpoczynają wędrówkę od Hierapolis:Jeżeli jedziecie grupa zorganizowana(np autokar)radzę przez Hierapolis przejść szybkim krokiem,bo potem na amfiteatr i na same tarasy nie będziecie mieli czau!!!Hierapoils jest przecudowne,ale po grobowcach czeka naprawdę mnóstwo atrakcji.... Zuza

Witam. Właśnie z żonką wróciliśmy po krótkim rekonensansie

Wstęp dalej jest po 20 lira. Tarasy czynne całą dobę, można się kąpać w miejscach wyznaczonych, za basen Kleopatry trzeba zapłacić dodatkowo 15 lira- można sobie odpuścić. Zabrać zapas wody i można spokojnie spędzić tam cały dzień. Nie byliśmy z grupą zorganizowaną lecz samodzielnie, dojazd z/do Denizli dolmuszem 3 lira, z otogaru chyba co pół godziny, hoteli w samym Pamukkale od wyboru do koloru i widać, że budują następne. Choć sama miejscowość zaśmiecona ( samych turystów niewielu ), widać głównie wycieczki jednodniowe, które do samej miejscowości nie wchodzą. Pozdrawiam x1kris

Coś dla erasmusów :)

Jeśli macie wyrobione karty muzealne, wstęp jest darmowy. Polecam wyrobić je w innym miejscu- za 10 lir, gdyż tutaj cena wynosi teraz (2012) 15 lir - co oczywiście w porównaniu do ceny wstępu i tak zwraca się natychmiast. Potrzebna jest tylko legitymacja.

cena wstępu

co do ceny jest tak: na okienku wywieszona jest odręcznie wypisana kartka że cena jest 20tl, a na bilecie pisze ze cena jest 15lt. to jawne oszustwo, ale tylko ze znajomością tureckiego i angielskiego sie można wykłucić, nasze bilety kupował Turek, więc on na tym zarobił:))) tak nas łupią na całym swiecie, w szczególności poza Unią

ankieta

Witam Bardzo proszę o pomoc przy pisaniu pracy magisterskiej- wystarczy wypełnić krótką ankietę http://moje-ankiety.pl/respond-32774.html Nazywam się Ewa Lis, jestem studentką V roku geografii- specjalność geografia regionalna i turystyki na Uniwersytecie Wrocławskim. Przeprowadzam badania na temat postrzegania tureckiej miejscowości Pamukkale przez Polaków. Celem ankiety jest analiza wiedzy, opinii i wrażeń turystów z Polski związanych z kompleksem Hierapolis-Pamukkale. Ankieta jest anonimowa, wyniki ankiety posłużą jedynie do napisania pracy magisterskiej, dlatego uprzejmie proszę o udzielenie rzetelnych odpowiedzi na wszystkie pytania. Serdecznie dziękuję za poświęcony czas.

Ewie - Studentce do sztambucha...

na pytania ankietowe odpowiedziałem....

choć pocżątkowo miałem opory, czy to właściwe miejsce na jej prośbę...

ale to już docelowe zmartwienie Redakcji TwS coby utworzyć wątek w którym by brać studencka lokowała swoje pytania - ankiety itede...

bo tak jest w większości forum'ów.. 

Ankieta a sprawa TwS

Zasadniczo na prośby o ankiety jestem mocno uczulona, zwłaszcza, że większość z nich jest bardzo nieprofesjonalnie skonstruowana. Jednak ankieta o Pamukkale jest ciekawa i w miarę poprawna, więc postanowiłam zostawić ten link, a nawet odpowiedziałam na pytania w kwestionariuszu. Dla pani Ewy duży plus za przedstawienie się, co też jest nieoczywiste :)

Moje 3 grosze

No i oczywiście nie można zapominać o jeszcze jednym tego typu miejscu w Turcji, tzw. "Pamukkale of Van", które mam w planach zobaczyć, ale niestety nie wiem kiedy.