Zasiadając do posiłku w tureckiej lokancie z pewnością zauważycie przygotowany na stole podstawowy zestaw przypraw. Będzie się on zazwyczaj składać z soli, pieprzu, płatków czerwonej papryki, suszonego oregano lub mięty oraz dwóch karafek. Jedna z nich wypełniona jest oliwą z oliwek, a druga - ciemnym i gęstym płynem o purpurowym zabarwieniu. Przy pierwszym kontakcie często można pomylić tę substancję z octem balsamicznym, ale degustacja szybko wyprowadzi Was z błędu - to zupełnie inny smak i konsystencja. Tajemnicza substancja to sos z granatów, popularny dodatek do wszelkich sałatek i surówek.
Sos z granatów (tr. nar ekşisi) wytwarzany jest w całej Turcji, ale centrum jego produkcji znajduje się na południowym-wschodzie kraju. Do wyrobu wykorzystuje się specjalną odmianę owoców granatu, nazywaną cin narı, która hodowana jest specjalnie z myślą o produkcji sosu. Z owoców wyciska się sok, a zajęcie to ściąga całe rodziny w jesiennych miesiącach: na ziemi rozpościerane są ogromne płachty, na których rozkłada się owoce, a uczestnicy spacerują po nich wyciskając sok.
Do uzyskania 1 litra sosu z granatów potrzeba aż 12 kg owoców. Po wyciśnięciu soku należy go dokładnie przefiltrować, w celu uzyskania klarownego płynu. Jest on następnie gotowany przez wiele godzin na wolnym ogniu, aż do osiągnięcia gęstej konsystencji.
Gotowy sos z granatów jest bardzo gęsty i ma purpurowo-brązową barwę oraz słodko-kwaśny smak. Najpopularniejszym zastosowaniem sosu jest dosmaczanie nim sałatek, ale można na jego bazie przygotować także marynaty do mięsa.
Znawcy wychwalają zdrowotne właściwości sosu z granatów - jest silnym antyoksydantem, ma także obniżać poziom cholesterolu i zapobiegać zakrzepom. Najnowsze wyniki badań sugerują, że sos z granatów wpływa korzystnie na mięsień sercowy i układ moczowy, wspomaga erekcję i spowalnia rozwój nowotworu prostaty, a być może - redukuje ryzyko zachorowania na raka piersi. Jednak z pewnością najważniejszą właściwością sosu z granatów jest wyśmienity smak, jaki nadaje on sałatkom i mięsom.
Sos z granatów można kupić w prawie każdym sklepie spożywczym w Turcji. Jednak nie wszystko złoto, co się świeci: na sklepowych półkach stoi wiele produktów imitujących oryginalny sos, do których dodawana jest długa lista składników i konserwantów. Trafiają się i takie podróbki, w których sok z granatów stanowi niewielki procentowo udział. Warto więc dokładnie przestudiować etykietę, a dodatkowo - wykonać test polegający na odwróceniu butelki. Prawdziwy sos z granatów powinien bardzo powoli spływać po ściankach naczynia, a jego rozcieńczone podróbki przelewają się jak woda. Można także kupić sos z granatów prosto od lokalnych wytwórców - na bazarach spożywczych, zwłaszcza w południowo-wschodniej Anatolii.
