Sebastejon, czyli miejsce kultu cesarzy rzymskich, powstał w Afrodyzji w latach 20-60 n.e., w okresie obejmującym panowanie następujących cesarzy: Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza i Nerona. Prace budowlane sfinansowali dwaj obywatele Afrodyzji. Kompleks sanktuarium składał się z bramy wejściowej po stronie zachodniej, alei procesyjnej długiej na 90 metrów i szerokiej na 14 metrów, dwóch budynków położonych wzdłuż tej alei oraz świątyni na wschodnim krańcu zespołu architektonicznego.

Budynek południowy Sebastejonu w Afrodyzji

Aleja w Sebastejonie służyła zarówno jako miejsce przeznaczone na uroczystości religijne, jak i normalna ulica miasta. Budynki stojące wzdłuż alei, po jej stronie północnej i południowej, miały trzy kondygnacje i były wysokie na 12 metrów. Każda z kondygnacji wykonana była w innym porządku architektonicznym: od dołu patrząc - doryckim, jońskim i korynckim.

Aleja na terenie Sebastejonu w Afrodyzji

Pozostałości świątyni na terenie Sebastejonu w Afrodyzji

Dwie wyższe kondygnacje budynków ozdabiały na całej długości marmurowe reliefy. Każdy z tych reliefów obramowany był po bokach kolumnami, co sprawiało wrażenie, że fasada składa się z galerii obrazów. W sumie reliefów było około 200. Podczas prac wykopaliskowych udało się odnaleźć przeszło 80 z nich.

Rekonstrukcja i ekspozycja muzealna reliefów

Reliefy z Sebastejonu wykute zostały w marmurze w I wieku n.e. Celem powstania reliefów, jak i całego kompleksu religijnego było uczczenie bliskich związków Afrodyzji z cesarzami rzymskimi z dynastii julijsko-klaudyjskiej.

Sala muzealna z reliefami

Obecnie reliefy wystawione są w specjalnie dla nich przeznaczonej, obszernej sali muzeum w Afrodyzji. Każdy z reliefów jest starannie opisany po angielsku i po turecku.

Sala muzealna z reliefami

Reliefy znaleziono na terenie Sebastejonu w postaci rozdrobnionej, każdy był połamany na 10-20 fragmentów. Kilka reliefów po raz pierwszy zrekonstruowano wkrótce po ich odkryciu w latach 1979-1981. Dla celów obecnej rekonstrukcji reliefy te ponownie rozłożono na fragmenty, usuwając z nich stare stalowe kołki i klamry.

Sala muzealna z reliefami

Fragmenty oczyszczono i ponownie złączono kołkami ze stali nierdzewnej pokrytej poliestrem tiksotropowym. Kosmetyczne uzupełnienia brakujących fragmentów wykonano z zaprawy wapiennej. Prace te trwały od 1999 do 2007 roku.

Zdjęcia dokumentujące rekonstrukcję reliefów

Rekonstrukcja reliefów była sponsorowana zarówno przez osoby prywatne, jak i rozmaite organizacje oraz przedsiębiorstwa. Przy każdym reliefie znajduje się informacja, kto sfinansował jego konserwację.

Sala muzealna z reliefami

Powrót do spisu treści

Niebieski koń z Afrodyzji

W sali ekspozycyjnej z reliefami umieszczono również niezwykły posąg galopującego konia, wykonany z ciemnoniebieskiego marmuru. Znaleziono go w 1970 roku na terenie bazyliki w Afrodyzji. Posąg umieszczony był na podstawie w kształcie litery L. Posiada ona otwory wskazujące na obecność posągu stojącego obok konia.

Marmurowy koń z Afrodyzji

Marmurowy koń z Afrodyzji

Na grzbiecie konia przymocowane było siodło z brązu imitującego skórę dzikiego kota. Na koniu jechał młodzieniec, ale z tego posągu ocalało zaledwie jedno udo. Jego pozycja wskazuje, że jeździec został przedstawiony w momencie upadku z konia.

Całość kompozycji składała się więc z grupy: konia, jeźdźca i stojącej obok nich osoby. Prawdopodobnie przedstawiała ona Achillesa zabijającego trojańskiego księcia Troilosa.

Powrót do spisu treści

Budynek północny

Wzniesienie budynku północnego sponsorowali dwaj bracia - Menandros i Eusebes oraz ich rodziny. Większa część tego budynku zawaliła się w połowie IV wieku n.e., a gruzy uprzątnięto. Dlatego z tej budowli zachowało się znacznie mniej reliefów.

Budynek północny Sebastejonu w Afrodyzji

Reliefy z drugiej kondygnacji budynku północnego

Na drugiej kondygnacji umieszczone były reliefy przedstawiające ethne czyli ludy włączone w granice imperium rzymskiego przez Oktawiana Augusta. Seria tych reliefów to 50 spersonifikowanych miejsc i ludów je zamieszkujących, od Afryki wschodniej po tereny zachodniej Hiszpanii. Płaskorzeźbione postacie stały na wystających podestach i miały sprawiać wrażenie trójwymiarowych posągów.

Ethnos ludu Bassi - wojowniczego plemienia trackiego z terenów obecnej Bułgarii

Każda figura posiadała podpis, przykładowo ethnous Dakon czyli 'lud Dacji'. W zamyśle miało to stanowić obrazkowy spis ludów świata rzymskiego, ze szczególnym uwzględnieniem jego mniej znanych obrzeży. Niestety nie zachowały się wszystkie podpisy, więc nie wiadomo, jakie ludy są przedstawione na niektórych reliefach.

Mapa przedstawiająca rozmieszczenie ludów występujących na reliefach

Ethnos cieśniny Bosfor

Ethnos krainy Dacja

Ethnos przedstawiający kobietę w peplosie

Ethnos Krety

Ethnos Pirousti (Pirustae) - bałkańskiego plemienia wojowników z terenów obecnej Czarnogóry

Ethnos przedstawiający starca z wieńcem

Podstawa ethnosa z bożkiem Panem

Podstawa ethnosa Etiopczyków

Podstawa ethnosa ludu Iapodes zamieszkującego tereny obecnej Chorwacji

Podstawa ethnosa Judei

Podstawy ethnosów z podpisami

Powrót do spisu treści

Reliefy z trzeciej kondygnacji budynku północnego

Na trzeciej kondygnacji wystawione były sceny imperialne oraz uniwersalne alegorie związane z czasem i miejscem, takie jak 'Dzień' czy też 'Ocean'.

Bogini Hemera - personifikacja dnia

Bóg Okeanos - personifikacja oceanu

Powrót do spisu treści

Budynek południowy

Część południowego budynku Sebastejonu została zrekonstruowana w jej oryginalnej lokalizacji. Rekonstrukcja polegała na precyzyjnym umieszczeniu marmurowych fragmentów fasady w odpowiednich pozycjach. W architekturze taki zabieg nazywany jest anastylozą i był zastosowany przykładowo w ateńskim Partenonie.

Budynek południowy Sebastejonu w Afrodyzji

Celem rekonstrukcji było ukazanie skali Sebastejonu oraz odtworzenie wrażenia, jakie niegdyś musiał wywierać na odwiedzających. Na budynku znajdują się repliki oryginalnych reliefów.

Zdjęcie wykonane podczas prac rekonstrukcyjnych budynku południowego Sebastejonu w 2007 roku

Budynek południowy Sebastejonu w Afrodyzji

Prace nad rekonstrukcją trwały od 2000 do 2011 roku. Najpierw zbadano i udokumentowano 1800 fragmentów budowli, a następnie złożono je w jedną całość.

Budynek południowy Sebastejonu w Afrodyzji

Budynek południowy Sebastejonu w Afrodyzji

Reliefy z drugiej kondygnacji budynku południowego

Na drugiej kondygnacji budynku południowego znajdowały się reliefy przedstawiające sceny mitologiczne i znanych herosów. Tematyka reliefów jest bardzo zróżnicowana, wydać na nich bogów i herosów z mitologii greckiej, rzymskiej i lokalnej, w tym Achillesa, Eneasza, Dionizosa, Heraklesa i Prometeusza.

Achilles i królowa Amazonek Penthesilea

Sceny mitologiczne, oprócz celów dekoracyjnych, zostały starannie dobrane tak, aby przywoływać wspólne elementy kultury i religii Greków i Rzymian. Powtarza się kilka motywów przewodnich związanych z Afrodytą, wojną trojańską i dobrymi uczynkami herosów.

Romantyczna scena z nieznanymi bohaterami

Przedstawione historie miłosne mają na celu oddanie czci Afrodycie, a sceny z udziałem herosów - przywołanie analogii do cesarzy rzymskich. Sceny z wojny trojańskiej przypominają, że od pochodzącego z Troi Eneasza wywodzili swe pochodzenie Juliusz Cezar oraz Oktawian August.

Eneasz ucieka z Troi

Eneasz przybywa do Italii

Herakles, Dejanira i centaur Nessos

Pijany Herakles

Herakles uwalnia Prometeusza

Alegoria zawodów sportowych

Apollon i bohater

Apollon i jedna z Muz

Bellerofont

Bohater na polowaniu

Bohater składa ofiarę Zeusowi

Trzech herosów z psem

Bogini Demeter i bohater Triptolemos

Pijany Dionizos

Nimfa Nysa i młody Dionizos

Nimfy z małym Dionizosem

Leda z łabędziem

Meleager i Atalanta

Meleager i dzik

Nimfa Io i Argos

Orestes w Delfach

Polifem i Galatea

Trzy Gracje

Powrót do spisu treści

Reliefy z trzeciej kondygnacji budynku południowego

Reliefy umieszczone niegdyś na trzeciej kondygnacji budowli południowej pokazują cesarzy rzymskich jako bogów. Przedstawieni zostali tu Oktawian August, Tyberiusz, Klaudiusz i Neron, często wraz z małżonkami, dziećmi i innymi krewniakami. Najważniejszym tematem tych reliefów są zwycięstwa rzymskie nad plemionami barbarzyńców, w tym Klaudiusza nad Brytanią i Nerona nad Armenią.

Klaudiusz i Brytania

Neron i Armenia

Z postaciami cesarzy przeplatają się przedstawienia bogów olimpijskich, co miało na celu zrównanie z nimi władców Rzymu. Niektóre postaci boskie pozbawione zostały w czasach chrześcijańskich twarzy.

Posąg bogini Hygieji - pozbawiony twarzy

Oktawian August i Wiktoria - bogini zwycięstwa

Cesarzowa Liwia, żona Oktawiana Augusta, składająca ofiarę

Dwoje książąt - Gajusz i Lucjusz

Książę jako Dioskur

Książę jako Dioskur

Cesarz Tyberiusz z jeńcem

Cesarz i lud rzymski

Klaudiusz i Agrypina

Cesarz Klaudiusz - władca lądów i mórz

Neron i Agrypina

Cesarz Neron z jeńcem

Cesarskie zwycięstwo

Wiktoria - bogini zwycięstwa

Bogini dedykuje trofeum

Uzbrojona Roma - personifikacja Rzymu

Roma i bogini Gaja (Ge) - personifikacja Ziemi

Siedzący bóg

Bogini Afrodyta

Bogini Afrodyta koronowana przez personifikację odwagi (Andreia)

Bogini Afrodyta koronuje posąg

Anchizes i Afrodyta

Posejdon i Afrodyta

Ganimedes i orzeł

Bóg wojny Ares

Bóg zdrowia Asklepios

Bogini Atena

Powrót do spisu treści