Pozostałości pradawnej osady Alacahöyük zostały odkryte w 1835 roku przez Williama Hamiltona, a pierwsze prace archeologiczne rozpoczął Theodor Makridi. Po powstaniu Republiki Tureckiej to właśnie w Alacahöyük ruszyły w 1935 roku pierwsze prawdziwie tureckie wykopaliska archeologiczne pod kierownictwem Remzi Arıka w imieniu Tureckiego Towarzystwa Historycznego. Towarzystwo to zostało założone przez Atatürka, który przywiązywał wielką wagę do odkrycia przeszłości Anatolii i zaszczycił swą obecnością wykopaliska w Alacahöyük.

Na terenie Alacahöyük, jako ważnego centrum kulturowego w czasach epoki brązu, zidentyfikowano cztery warstwy cywilizacyjne. W chalkolicie, czyli epoce miedzi (około 5000 r. p.n.e.) znajdowała się tutaj, na naturalnym wzgórzu, osada rolnicza. W czasie jej istnienia 14 warstw osadnictwa spowodowało wypiętrzenie wzgórza o 15 metrów.

Panorama Alacahöyük

Druga chronologicznie warstwa, ze wczesnej epoki brązu (2500 - 2000 r. p.n.e.), jest najbogatsza w znaleziska. Historycznie należą one do czasów dominacji poprzedników Hetytów czyli Hatytów. Wiele skarbów z tego okresu zostało znalezionych w 13 mauzoleach należących do ówczesnych władców. Te formy grobowców, stojące blisko siebie w jednej części Alacahöyük, powstały na planie prostokąta i były otoczone głazami. Grobowce były pokryte drewnianymi belkami, a na dachach umieszczano głowy i odnóża poświęconych zwierząt.

Grobowce hatyckie w Alacahöyük — nowocześnie zadaszone

Największy z grobów ma powierzchnię 30 metrów kwadratowych. Zmarłych kładziono zawsze głową w kierunku zachodnim, a twarzą — na południe. Pośród odkrytych w mauzoleach złotych, srebrnych i brązowych precjozów, wyróżniają się: brązowe posążki byka i jelenia, dyski słoneczne, srebrna figurka kobiety, złote kubki, naczynia i sztylety. Stanowiły one dary dla zmarłych, a obecnie można je zobaczyć w Muzeum Cywilizacji Anatolijskich w Ankarze.

Wnętrze jednego z grobowców hatyckich w Alacahöyük

W czasach hetyckich (1460 - 1200 r. p.n.e.) Alacahöyük przeżywało swój 'złoty wiek'. Było wówczas otoczone ceglanym murem obronnym, a do wnętrza osady wiodła szeroka na 10 metrów Brama Sfinksów, otoczona wieżami. Ozdabiają ją postacie sfinksów — obrońców miasta — wyrzeźbione w ogromnych blokach skalnych.

Brama Sfinksów w Alacahöyük

Oryginalne reliefy zdobiące ortostat w dolnych częściach wież strażniczych, przedstawiające króla i królową, zwierzęta, kapłanów, muzyków oraz powóz, zostały również przeniesione do Ankary. W Alacahöyük znajdują się natomiast ich współczesne kopie.

Kopie reliefów z Bramy Sfinksów w Alacahöyük

Po przejściu przez bramę wchodzi się na teren miasta, gdzie zachowały się pozostałości świątyni z dziedzińcem, pałacu, magazynów, budynków mieszkalnych i kanałów doprowadzających wodę.

Czwarta warstwa cywilizacyjna w Alacahöyük pochodzi z czasów osadnictwa frygijskiego.

Informacje praktyczne

Bilet wstępu w 2023 roku kosztował 70 TL i obejmował zwiedzanie ruin oraz wizytę w lokalnym muzeum. Godziny otwarcia: od 8:30 do 17:00, codziennie.

Przeczytaj więcej o Muzeum w Alacahöyük.

Zdecydowanie polecamy odwiedzenie Alacahöyük i absolutnie nie zgadzamy się z opinią przedstawioną w przewodniku Lonely Planet. Turkey, że jest to wątpliwa atrakcja, zalecana jedynie osobom z nadmiarem czasu! W końcu nie codziennie można obejrzeć pozostałości cywilizacji tak starej, jak hatycka.

Alacahöyük to również mała współczesna wioska turecka, której ludność wydaje się żyć z dwóch źródeł: rolnictwa oraz turystów. Znajduje się tu kilka sklepików oraz herbaciarni.

Współczesne oblicze Alacahöyük

Obejrzyjcie galerię zdjęć z Alacahöyük.