Jeżeli już znajdziemy się w okolicach Efezu, warto odszukać położoną nieopodal ruin Jaskinię Siedmiu Śpiących (tr. Yedi Uyuyanlar), nekropolię z czasów bizantyjskich, w której możemy obejrzeć kilkadziesiąt grobowców skalnych. Z jaskinią wiąże się pobudzająca wyobraźnię legenda o młodych, prześladowanych chrześcijanach z Efezu.

Jaskinia Siedmiu Śpiących

Chrześcijańska wersja legendy

Legenda opowiada o siedmiu młodych mężczyznach, którzy zostali oskarżeni o przynależność do społeczności chrześcijańskiej za czasów jej prześladowań za panowania rzymskiego cesarza Decjusza Trajana. Jego rządy przypadły na okres od 249 do 251 roku n.e. Młodzieńcom wyznaczono pewien okres czasu, podczas którego mieli się wyrzec swojej wiary. Zamiast to uczynić, rozdali oni swój majątek biednym i ukryli się w górskiej jaskini, w której zaczęli się modlić. Podczas modlitwy zmorzył ich sen. Gdy ich w takim śpiącym stanie znaleziono, na rozkaz cesarza wejście do jaskini zostało zamurowane. Wersja alternatywna opowieści mówi, że to Decjusz rozkazał uwięzienie młodzieńców w jaskini jako karę za ich przekonania.

Jaskinia Siedmiu Śpiących

Minęło wiele lat, a chrześcijaństwo z religii prześladowanej stało się religią państwową. Po upływie przeszło 250 lat, za panowania Teodozjusza II (czyli w latach 408–450), pewien właściciel ziemski postanowił zburzyć zamurowane wejście do groty, ponieważ planował wykorzystać ją jako oborę. Zaskoczony odnalazł w niej siedmiu śpiących mężczyzn. Obudzili się z przekonaniem, że przespali zaledwie jeden dzień. Ponieważ dręczył ich głód, wysłali jednego ochotnika do miasta w celu zakupu żywności. Miał on zachować najwyższą ostrożność i nie dać się pochwycić poganom.

Jaskinia Siedmiu Śpiących

Ów ochotnik ze zdumieniem zauważył, że na wielu budynkach w Efezie znajdowały się krzyże. Największą sensację wywołała próba zapłaty za pokarm starymi monetami z czasów Decjusza. Mieszkańcy miasta wezwali lokalnego biskupa, który wysłuchał historii siedmiu młodzieńców.

Ponieważ najwcześniejsza wersja opowieści pochodzi z okolic Efezu, wkrótce jako legendarną jaskinię zidentyfikowano grotę na zboczu góry Pion (tr. Panayır Dağı). Jaskinia została ogłoszona miejscem świętym i zaczęły do niej ściągać pielgrzymki. Przez setki lat wierni chcieli być pochowani tak blisko, jak to jest możliwe, obok świętych młodzieńców. Z czasem powstały tam katakumby.

Sarkofag z Jaskini Siedmiu Śpiących

Islamska wersja legendy

Islamska wersja opowieści o siedmiu śpiących jest bardzo dobrze znana w świecie muzułmańskim, ponieważ jest przytoczona w Koranie, w surze 18, w wersetach od 9 do 26. W tej wersji nie jest podana dokładna liczba śpiących, ponieważ jest ona znana tylko Allachowi. Według niej młodzieńcy przespali 300 lub 309 lat słonecznych. W wersji muzułmańskiej oprócz młodzieńców występuje wierny pies, który towarzyszył im w drodze do jaskini i zasnął u jej wejścia. Ludzie przechodzący w pobliżu widzieli śpiącego psa i bali się zaglądać do środka, gdyż sądzili, że strzeże on tajemnic groty. W tej wersji opowieści młodzieńców nazywa się 'ludźmi z jaskini'.

Koran nie podaje lokalizacji jaskini, więc jej położenie jest źródłem wielu spekulacji. Oprócz jaskini w pobliżu Efezu jako prawdopodobne podawane są okolice Ammanu w Jordanii oraz Turpan w Chinach.

Jaskinia Siedmiu Śpiących

Czym jest Jaskinia Siedmiu Śpiących koło Efezu?

Miejsce znane jako Jaskinia Siedmiu Śpiących to zrujnowany obecnie kościół wykuty w skale. Jaskinia została niegdyś wyłożona cegłami, które tworzą wrażenie budynku. W ścianach bocznych kościoła znajdują się nisze o łukowych sklepieniach, a w głębi groty położona jest absyda. Na ścianach znaleziono inskrypcje dedykowane siedmiu śpiącym.

Jaskinia Siedmiu Śpiących

W podłodze wydrążone są otwory, obecnie puste, które niegdyś były miejscem pochówku. W sumie w jaskini i jej okolicach odkryto kilkaset grobów, pochodzących z V i VI wieku n.e.

Grobowce w okolicy Jaskini Siedmiu Śpiących

Najcenniejszym dla archeologów znaleziskiem był 'skarb', na który składała się kolekcja lamp z terakoty, datowanych na IV i V wiek n.e. Większość z nich była udekorowana znakiem krzyża, a na niektórych przedstawione zostały sceny ze Starego Testamentu, w tym Adam i Ewa, Abraham i Izaak oraz Daniel w jaskini lwa. Znaleziono również lampy ze scenami z życia codziennego, połowów rybackich i przedstawień teatralnych. Co ciekawe, są na lampach widoczne również sceny z czasów pogańskich, przedstawiające Herkulesa, Zeusa i Afrodytę oraz fasady świątyń antycznych.

Interpretacja tego znaleziska nie jest prosta. Czy chrześcijańscy mieszkańcy Efezu zachowali tradycje pogańskie czy też poganie dołączyli do chrześcijan podczas uroczystości w jaskini? Odpowiedź nie jest nam znana, ale lampy są z pewnością dowodem na wciąż żywe w V wieku n.e. tradycje pogańskie w Efezie.

Freski z Jaskini Siedmiu Śpiących

Informacje praktyczne

Jaskinia Siedmiu Śpiących jest ogrodzona, a brama - zamknięta na kłódkę. Co prawda wstęp na teren jaskini jest darmowy, ale dostęp - utrudniony, chociaż możliwy dzięki dziurze w ogrodzeniu lub przez przeczołganie się pod bramą (wersja dla osób szczuplejszych).

W pobliżu jaskini znajduje się restauracja specjalizująca się w domowych gözleme oraz świeżym ayranie, które można spożywać leżąc na wyłożonych kilimami ławach - gorąco polecamy!

Restauracja w sąsiedztwie Jaskini Siedmiu Śpiących

Dojazd

Najpierw należy dotrzeć do Selçuku, a następnie udać się w kierunku ruin antycznego miasta Efez. Do jaskini prowadzą od strony Efezu kierunkowskazy.

Kierunkowskaz prowadzący do Jaskini Siedmiu Śpiących

Grota znajduje się na zboczu góry Panayır, około 1,5 km od Efezu i 200 metrów od parkingu samochodowego. Współrzędne geograficzne Jaskini Siedmiu Śpiących to: 37.943719, 27.353813.

Ścieżka do Jaskini Siedmiu Śpiących